Εναλλακτική Επίλυση Διαφορών μέσω ΕΤΕΚ

Κατά την εκπλήρωση των συμβολαίων του κατασκευαστικού τομέα (Συμβόλαια Εργολαβίας), ίσως προκύψουν οικονομικές ή άλλες διαφορές μεταξύ των συμβαλλομένων. Με σκοπό την επίλυση των διαφορών αυτών έχει δημιουργηθεί στην Κύπρο το Κέντρο Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών του ΕΤΕΚ («Κέντρο ΕΜΕΔ»). Τα μέρη που διαφωνούν, για να αποφύγουν την προσφυγή στη πολύπλοκη, χρονοβόρα και πολυδάπανη δικαστική διαδικασία,  έχουν τη δυνατότητα να καταφύγουν σε μια από τις πιο κάτω εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών:

• Διαπραγμάτεση
• Διαμεσολάβηση
• Πραγματογνωμοσύνη
• Διαιτησία
• Κριτική Διαδικασία

Κατά τις δύο πρώτες μεθόδους οι διαφορές επιλύονται μέσω συμβιβασμού μεταξύ των μερών ενώ στις τρεις τελευταίες μέσω πορίσματος, απόφασης ή κρίσης ενός Ανεξάρτητου Εμπειρογνώμονα, Διαιτητή ή Κριτή αντίστοιχα. Πρόσφατα έχει προστεθεί και η μέθοδος του Φιλικού Διακανονισμού. Αναλυτικότερες πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε πιο κάτω.

Ο σκοπός της εναλλακτικής επίλησης Διαφορών είναι η γρήγορη και οικονομική διευθέτηση των διαφωνιών που προκύπτουν από τις οικοδομικές εργασίες. Καλό είναι να γνωρίζεις ότι σε μια διαφωνία μπορεί να χρησιμοποιηθούν περισσότερες από μία μέθοδοι. Εν πάση περιπτώσει αποτελούν συντομότερες και οικονομικότερες διαδικασίες από την συνηθισμένη νομική οδό.

Διαιτησία

Ο θεσμός της Διαιτησίας είναι μια επίσημη μέθοδος επίλυσης διαφορών που γίνεται ιδιωτικά. Μπορεί να γίνει και δημόσια μετά από απαίτηση δικαστηρίου. Αποτελεί συμπλήρωμα κάθε σύγχρονου δικαστικού συστήματος. Στη Κύπρο διέπεται από τον περί Διαιτησίας Νόμο, Κεφ. 4 και τον περί Διεθνούς Εμπορικής Διαιτησίας Νόμο 101(Ι)/1987.

Προσομοιάζει περισσότερο από κάθε άλλη εναλλακτική μέθοδο με τη δικαστική διαδικασία, την οποία αντικαθιστά όταν χρειάζεται έρευνα και κρίση Ειδικού Εμπειρογνώμονα. Η καθιέρωσή του θεσμού της Διαιτησίας έγκειται στο γεγονός ότι δεν έχει τα βασικά μειονεκτήματα της δικαστικής διαδικασίας, η οποία είναι ανελαστική, πολυδάπανη και χρονοβόρα.

Η παραπομπή μίας υπόθεσης σε Διαιτησία γίνεται με δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι με βάση το λεγόμενο συνυποσχετικό. Το συνυποσχετικό που μπορεί να είναι είτε όρος του συμβολαίου είτε ad hoc (επί τούτου) συμφωνία, δηλαδή μετά την εμφάνιση της διαφοράς. Ο δεύτερος τρόπος είναι με βάση δικαστικό διάταγμα δυνάμει των άρθρων 35-39 του περί Δικαστηρίων Νόμου 14/1960.

Ένας οι περισσότεροι διαιτητές διορίζονται είτε απευθείας από τα μέρη είτε από το ΕΤΕΚ, κατόπιν κοινού αιτήματος. Ο Διαιτητής πρέπει να είναι ανεξάρτητος, αμερόληπτος, ακέραιος και να δίνει στα μέρη ίσες ευκαιρίες να προβάλουν τις θέσεις τους. Η απόφαση του είναι δεσμευτική και δύσκολα ανατρέπεται από τα δικαστήρια. Μόνο αν αποδειχθεί δόλος ή ανάρμοστη συμπεριφορά από μέρους του Διαιτητή μπορεί να ακυρωθεί η απόφασή του. Η απόφαση της Διαιτησίας μπορεί να υιοθετηθεί από το δικαστήριο. Λαμβάνει, έτσι, την ισχύ δικαστικής απόφασης ή διατάγματος και σαν τέτοια ή τέτοιο εκτελείται.

Διαπραγμάτευση

Η Διαπραγμάτευση είναι μια μέθοδος επίλυσης διαφορών που γίνεται ιδιωτικά και ανεπίσημα. Αποτελεί και θα έπρεπε να αποτελεί, ούτως ή άλλως, το πρώτο στάδιο επίλυσης οποιασδήποτε διαφοράς. Σε τελική ανάλυση η Διαπραγμάτευση είναι μέσα στο καθημερινό πρόγραμμα ενός επιτυχημένου επιχειρηματία. Γιατί λοιπόν να την εγκαταλείπει ξαφνικά όταν προκύπτει μια διαφορά;

Η μέθοδος επιδιώκει να καταλήξει σε συμβιβασμό μέσω της άμεσης επικοινωνίας και ειδικευμένης Διαπραγμάτευσης μεταξύ των δύο μερών. Η  παρουσία τρίτων, όπως ο Ειδικευμένος Εμπειρογνώμονας ή ο Δικηγόρος, είναι χρήσιμη, όχι όμως και απαραίτητη. Ο Ειδικευμένος Εμπειρογνώμονας, γνώστης των τεχνικών ζητημάτων του κατασκευαστικού τομέα, είναι το ιδανικό άτομο για την γρήγορη επίλυση οποιασδήποτε διαφοράς.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο έλεγχος της διαδικασίας και του  αποτελέσματος της Διαπραγμάτευσης βρίσκεται στα δύο διάδικα μέρη. Είναι η λιγότερο συγκρουσιακή από άλλες Εναλλακτικές Μεθόδους Επίλυσης Διαφορών, πράγμα που επιτρέπει στα μέρη τη συνέχιση της συνεργασίας τους.

Διαμεσολάβηση

Η Διαμεσολάβηση είναι μια μέθοδος Επίλυσης Διαφορών που γίνεται ιδιωτικά και ανεπίσημα. Η διαφορά της με την Διαπραγμάτευση είναι ότι γίνεται δομημένα, με τη συμμετοχή ενός ουδέτερου Διαμεσολαβητή. Ο Διαμεσολαβητής βοηθά τους διάδικους να κατανοήσουν ο ένας τις θέσεις του άλλου και να φθάσουν σ’ ένα αμοιβαίο συμβιβασμό. Δεν αποφασίζει ούτε κρίνει οτιδήποτε ο ίδιος. Εναπόκειται στα δύο μέρη να καταλήξουν στο συμβιβασμό.

Η Διαμεσολάβηση διακρίνεται σε υποβοηθητική και αξιολογική. Στην υποβοηθητική ο Διαμεσολαβητής καλείται να φέρει κοντά τα δύο μέρη και να διερευνήσει μαζί τους τις πιθανότητες και επιλογές ενός συμβιβασμού. Στην αξιολογική πέραν των υπολοίπων του υπηρεσιών, ο Διαμεσολαβητής εκφέρει και την προσωπική του άποψη ή ουδέτερη αποτίμηση (neutral evaluation). Η άποψη του όμως δεν δεσμεύει τα μέρη, τα οποία μπορούν να αποχωρήσουν από τη διαδικασία όποτε το θελήσουν.

Πραγματογνωμοσύνη

Η Πραγματογνωμοσύνη είναι μια διαδικασία που εκτελείται στο πλαίσιο επίλυσης διαφορών στον κατασκευαστικό τομέα. Είναι μια ανεπίσημη, ιδιωτική διαδικασία.  Μπορεί όμως να γίνει δημόσια, πιο συγκεκριμένα μετά από απαίτηση του δικαστηρίου. Με απλά λόγια η πραγματογνωμοσύνη είναι μια επιστημονική και τεχνική έκθεση του μελετητή με νομική αξία.

Είναι μια απλή διαδικασία, κατάλληλη για υποθέσεις στις οποίες η διαφορά έγκειται σε τεχνικά ζητήματα και ενδεχομένως σε εκτίμηση του κόστους. Τα μέρη, είτε απ’ ευθείας είτε μέσω του ΕΤΕΚ, διορίζουν από κοινού έναν Ανεξάρτητο Εμπειρογνώμονα. Ο Ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας έχει την εξουσία να διερευνήσει τα αμφισβητούμενα θέματα και να συντάξει έκθεση της οποίας το πόρισμα θα είναι δεσμευτικό.

Η υποβολή μιας διαφοράς σε Πραγματογνωμοσύνη μπορεί να γίνει είτε κατόπιν συμφωνίας των μερών είτε κατόπιν οδηγίας του δικαστηρίου, εάν η υπόθεση έφθασε μέχρι εκεί. Το δικαστήριο ή τα μέρη καθορίζουν και τους όρους εντολής του Πραγματογνώμονα. Ο χρόνος παράδοσης της πραγματογνωμοσύνης συμφωνείται μεταξύ των μερών και του Πραγματογνώμονα.

Κριτική Διαδικασία

Η Κριτική Διαδικασία είναι μια μέθοδος επίλυσης διαφορών αντίστοιχη με την Δαιτησία. Ως μέθοδος είναι λιγότερο επίσημη από τη Διαιτησία αλλά πολύ πιο σύντομη. Εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια υποχρεωτικά στην Αγγλία με βάση το Νόμο «The Housing Grants, Construction & Regeneration Act» που τέθηκε σε ισχύ το 2011.

Ο Νόμος προβλέπει ότι όλα ανεξαιρέτως τα Συμβόλαια που αφορούν τον κατασκευαστικό τομέα θα πρέπει να παρέχουν στα συμβαλλόμενα μέρη το δικαίωμα παραπομπής οποιασδήποτε διαφοράς σε Κριτική Διαδικασία. Ο Κριτής πρέπει να είναι άτομο ουδέτερο. Επιλέγεται από τα μέρη είτε διορίζεται από κάποιο αναγνωρισμένο σώμα.

Η Κριτική Διαδικασία μπορεί να βασιστεί στην υποβολή εγγράφων μόνο και υπόκειται σε αυστηρά χρονοδιαγράμματα. Ο διορισμός και η παραπομπή γίνεται το πολύ 7 μέρες μετά την ειδοποίηση της πρόθεσης από το ένα μέρος. Ο Κριτής καταλήγει στην απόφαση του μέσα σε 28 μέρες, με δικαίωμα παράτασης 14 ημερών εφόσον συναινέσει και το μέρος που παρέπεμψε τη διαφορά.

Ο Κριτής έχει τη δυνατότητα ανάληψης πρωτοβουλίας για την διερεύνηση των πραγματικών γεγονότων και την εξακρίβωση της αλήθειας. Η απόφαση του θεωρείται ενδιάμεση υπό την έννοια ότι μπορεί να αναθεωρηθεί αργότερα από ενδεχόμενη Διαιτησία  ή δίκη ή αμοιβαία συμφωνία. Ωστόσο, τα μέρη μπορούν να συμφωνήσουν από την αρχή ότι η απόφαση θα είναι τελεσίδικη και δεσμευτική.

Το Κέντρο Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών του ΕΤΕΚ («Κέντρο ΕΜΕΔ») δίνει τη δυνατότητα επίλυσης διαφορών μέσω του Φιλικού Διακανονισμού ή Συμφιλίωση (Conciliation). Η συγκεκριμένη μέθοδος γίνεται με βάση τον περί Καταναλωτικών Διαφορών Νόμο του 2017 (Ν85(1)2017).

Φιλικός Διακανονισμός

Ο Φιλικός Διακανονισμός είναι μια εθελοντική διαδικασία κατά την οποία ένας ουδέτερος Μεσολαβητής (Conciliator) διευκολύνει τη διαπραγμάτευση μεταξύ των Μερών έτσι που να καταλήξουν σε μια αμοιβαία συμφωνία. Η διαδικασία είναι ευέλικτη, καθώς τα Μέρη μπορούν να αποχωρήσουν από τη διαδικασία σε οποιοδήποτε στάδιο θελήσουν.

Ο καταναλωτής υποβάλει αίτηση μέσω του έντυπο του ΕΤΕΚ και για να γίνει αποδεκτή πρέπει να πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

• να έχει προηγηθεί προσπάθεια επίλυσης της διαφοράς απευθείας με τον έμπορο
• η διαφορά να μην εξετάστηκε προηγουμένως από άλλο φορέα ή δικαστήριο
• να έχει υποβληθεί το πολύ μέσα σε ένα χρόνο από την ημερομηνία που προέκυψε η διαφορά
• το ποσό της διαφοράς να μην είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο από τα καθορισμένα όρια

Ακολούθως, το Κέντρο ενημερώνει τον έμπορο για την αίτηση και η διαδικασία προχωρεί μόνον όταν ο τελευταίος συναινέσει να συμμετάσχει σε αυτήν. Ενδεικτικά, για διαφορές μέχρι €5,000.00 το κόστος της διαδικασίας ανέρχεται στα €300.00 συν Φ.Π.Α. Ο καταναλωτής επωμίζεται το ποσό των €20.00 που καταβάλλεται με την αίτηση και ο έμπορος το υπόλοιπο.

Σύντομα το Κέντρο ΕΜΕΔ θα είναι σε θέση να προσφέρει και άλλες μεθόδους, όπως τη πραγματογνωμοσύνη και τη Ταχεία (fast track) Διαιτησία. Σκοπός είναι η γρήγορη και αποτελεσματική επίλυση της διαφοράς στο χαμηλότερο δυνατό κόστος.

ECOSMART PROPERTY DESIGN

Ο οικοδομικός σου σύμβουλος.

Λευκωσία, Κύπρος

Ακολούθησε μας στο Facebook